woensdag 4 september 2013

Heeft 3D printing veel Startup potentie?

Bij het bezoeken van evenementen, hoorde ik steeds weer opnieuw van nieuwe Nederlandse 3D printing initiatieven. Daarom ben ik daar maar eens dieper in gedoken en gekeken of we hierin met Startups voorop lopen. Ik ben verrast!

Voor waarom verschillende Startups 3D sowieso de moeite waard vinden heeft The Next Web een artikel. Maar natuurlijk is het niet nodig om te 3D printen als je het in 3D kunt laten zien: Nederlander maakt 3d-projecties met tablet mogelijk.

Printer partijen

Bijna overal waar iets te zien is met een 3D printer duikt de Ultimaker op. Dit is dus voor mij de meest bekende printerpartij, maar op het uitgebreide overzicht van 3D printers op www.3ders.org, vond ik nog een paar andere Nederlandse 3D printerbouwers:

Mendel Parts
Felix Printers
Builder
Leapfrog
MaukCC
Plastic Webshop(Reseller)


Met 9 van de 143 entries in de lijst staat Nederland op de 3de plaats na de VS en de UK.

Een andere 3D printer partij met Nederlandse roots is Shapeways, die een spin-off is van Philips en hun hoofdkantoor nu in New York hebben. Ze printen on-demand met zeer hoge kwaliteit. Tijdens het "Game in the city" event van vorig jaar in Amersfoort, heb ik met met ze gesproken en ik was zeer onder de indruk. Één van de coolste printjes, vond ik een creatie uit Minecraft, die zo gedetailleerd was dat dat ik 'm niet eens vast mocht pakken. Je kan dus gewoon een grafische dump uit Minecraft opsturen, die ze dan uithollen om minder materiaal te gebruiken en 3 weken later heb je het in huis. De printers kosten 700k - 1 M Euro en als ik het goed begrepen heb, hebben ze er sinds kort een paar in Nederland staan.

De Startup FlexiMould, die bij de TUE vandaan komt, heeft een andere manier van het realiseren van een 3D resultaat. Ze werken met een pennenbed oplossing, waarmee mbv thermoforming technologie een kunststof (vacuumvormen) of composiet (persen of vacuumvormen) vorm gemaakt wordt. Dit is vooral geschikt voor het realiseren van vrij grote schaalvormige elementen, typisch 1 x 1 meter met glooiende oppervlakken en niet al te veel detail. Ze leveren turn-key oplossingen en machines plus de benodigde know-how, eind vorig jaar hebben ze een grote machine opgeleverd aan een grote multinational.

Daarnaast is ASML natuurlijk een leverancier van stereolithografie print oplossingen en daarmee leveren ze feitelijk componenten voor 3D printing op kleine schaal.

Startups die iets met printen doen

Tijdens de Rockstart demoday van 13 juni waren er twee Startups (Zazzzy en 3D Hubs) die iets deden met 3D printing. Bovendien hebben ze gezamenlijk een meetup georganiseerd. Erg leuk om de verhalen van deze Startups te horen.

3D Hubs realiseert een netwerk van 3D printers, zodat je altijd bij je in de buurt een 3D printje kunt laten maken. Tijdens de drinks heb ik uitgerekend dat ze lanceren in een stad als er ongeveer 1 printer per 50.000 inwoners aangemeld zijn. Ze zijn ondertussen wereldwijd actief en gaan ook printshops aan te sluiten.

Zazzy.me maakt het gebruikers mogelijk maakt om op een eenvoudige manier zelf juwelen te ontwerpen. Deze worden door Shapeways geprint om de gewenste goede kwaliteit te krijgen. Daarna voegen ze zelf het bandje toe, zodat het product helemaal af bij de klant komt. Ze zijn sinds kort live.

Edelsmeden maken al eeuwen persoonlijke sieraden en Yvonne van Zummeren van dyvsign laat zien dat je dit ook uitstekend met 3D printing kan doen.

Een andere 3D Startup is de 3DPrintCompany, die zicht richt op het produceren van 3d-modellen. Dit is wel meer een high-end service bedrijf, maar ze hebben wel een vrij grote investering binnengehaald.

3Dwergen werkt op een andere manier; zij richten zich op het maken van unieke 3D geprinte relatie geschenken. Zo is er een ontwikkelbureau dat 3D figuurtjes van hun ontwikkelaars bij hun klanten gebruikt. Zo van: dit is het team wat voor jou gaat werken.



Via de incubator Dnamo heeft de Startup Urban Hotspring een 3D schaalmodel laten printen, maar omdat er voor de rest geen enkele referentie is naar de werkplaats van Dnamo, lijkt het me dat ze daar geen 3D printer hebben.

Er bestaat een door Océ geïnitieerde Document Services Valley die zich richt op Startups rondom 2D oplossingen. Wellicht is het voor hen de moeite waard om ook eens te kijken naar 3D Startups.

Onvermeld mag ook niet blijven Doodle 3D, waarmee het mogelijk wordt om op een eenvoudige manier een 3D tekening te maken op je iPad en deze op je 3D printer af te drukken. Hun initiatief voor een Doodle3D Wifi-box heeft op Kickstarter voldoende funding binnengehaald om deze box ook echt te gaan realiseren.

Foodprinting staat nog in de kinderschoenen, maar Melt Icepops maakt het wel mogelijk om ijsjes te maken met 3D geprinte mallen. Eva Rennen en Laura Smelt, zijn hiermee door gedrongen tot de finale van de Studenten Ondernemersprijs.

Daarnaast zijn er nog 10-tallen Startups die iets met virtuele 3D doen, maar dat is zo vorig jaar.

Explorerende initiatieven

Op de projects site van Ultimaker staan behoorlijk wat interessante Nederlandse projecten genoemd. Zoals de kamermaker, waarmee een grachtenpand geprint gaat worden.

Op het Protospace2013 event was een goed overzicht van de huidige mogelijkheden te zien. Tijdens dit evenement werd met 55 apparaten onderdelen gemaakt voor een mensengrote, werkende robot te maken. Hiermee werd het wereldrecord 3D-printen verbroken. Een andere intrigerende activiteit moet
Printeraction van Marrit Hofmans geweest zijn, waarbij er 3D prints ontworpen werden door te bewegen in plaats van tekenen. Zie vooral de video.
Overigens is ProtoSpace is het FabLab van Utrecht.

Tijdens het 10e Internationale Symposium World Art Delft is er met een 3D printer watermerk papier gemaakt.

De strandbeesten van Theo Janssen, zijn in klein formaat via de shapeways shop te kopen.

De meeste grondstof voor de huis, tuin en keuken 3D printers zit op rollen, maar je kan natuurlijk ook drinkbekers hergebruik tot grondstof voor 3D geprinte objecten: Perpetual Plastic Project.

Het '€1,- per minute design' initiatief van Joris van Tubergen (erg actief met 3D), mag niet onvermeld blijven. Hierbij kost je 3D geprinte product, de tijd die de 3D printer er over gedaan heeft.

Gelukkig is er ondertussen ook al een platform voor 3D printen: Ground3dNL om alles in goede banen te leiden. Met een eigen Agenda.

Internationaal perspectief

Zoals genoemd staat Nederland op de 3de plaats na de VS en de UK voor wat betreft 3D printer makers. Er valt natuurlijk wel het een en ander af te dingen op de lijst en de partijen die genoemd worden, maar dat is onvermijdelijk in deze nog onvolwassen markt.
Een manier om te bepalen hoe belangrijk Nederland op 3D gebied kan door te kijken naar het aantal FabLabs. Van de in totaal 240 FabLabs, zitten er 22 Fablabs in Nederland en alleen in Frankrijk (43) en de VS (40) zitten er meer. De International Fab Lab Association staat ingeschreven in Nederland en bankiert in Zeist. En de kaart met daarop alle FabLab's is gemaakt door het FabLab in Amersfoort. Dit kan betekenen dat gekozen is voor Nederland omdat er zoveel FabLabs zitten, maar het kan ook zo zijn dat de aanwezigheid van een hoofdkantoor een uitstralingseffect heeft.

Conclusie
In Nederland hebben we een opvallend breed pakket van 3D print activiteiten, variërend van verschillende soorten apparaten bouwers, onderzoekers, artiesten en Startups die ze inventief gebruiken. Het is tenslotte ook een interessant snijvlak tussen de maak industrie en creativiteit. 
Internationaal lijkt Nederland vrij hoog te scoren op dit gebied.
Een aangezien het aantal onderzoekende initiatieven is aan de hoge kant is, zouden er eenvoudig nog meer Startups op het gebied 3D printing kunnen ontstaan.